Waarom jaagt de fiscus op vzw’s ? Onze ‘winst’ is een dividend voor de samenleving.

De Standaard van 3 en 4 november besteedde ruimschoots aandacht aan het belasten van vzw’s onder de vennootschapsbelasting in de plaats van de rechtspersonenbelasting. Onder dit regime kan ‘winst’, gegenereerd door handelsactiviteiten, worden belast.
In een opiniestuk “Waarom jaagt de fiscus op vzw’s ? Onze ‘winst’ is een dividend voor de samenleving”, trok Bavo Vanden Broeck, directeur van vzw Dranoeter, organisator van het Dranouter-muziekfestival, aan de alarmbel. Cultuurhuis De Roma had dit al eerder gedaan.

Dranoeter vzw is tegen de aanpak van de fiscus in beroep gegaan. Het vonnis, dat kortelings mag verwacht worden, is evenwel niet alleen van belang voor de festival- en socioculturele sector. Feitelijk kan deze aanpak immers worden toegepast op alle instellingen zonder winstoogmerk (IZW’s) die [ook] commerciële activiteiten ontwikkelen. Het probleem is dus potentieel groter en breder.

Prof. Marleen Denef (Impactadvocaten), gespecialiseerd in social-profit-wetgeving, reageerde overigens reeds op 3 november via LinkedIn :

“Hoe lang nog ? De zoveelste procedureslag die bewijst dat de huidige fiscale regelgeving niet meer voldoet.
Met de liberalisering van activiteiten voor VZW’s in artikel 1:2 van het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen mogen VZW’s sinds 2020 onbeperkt handelsactiviteiten verrichten. Het enige wat telt is de bestemming van de winst: deze mag niet uitgekeerd worden aan de leden (of andere insiders). En precies daar ligt nog het enige relevante onderscheid met de vennootschap die wel gericht is op een winstbestemming voor de aandeelhouders. In fiscale regelgeving gebruikt men deze winstbestemming echter niet als expliciet criterium, terwijl net daar een pertinent onderscheid te vinden is.
De winsten van VZW Dranoeter gaan naar vele socioculturele initiatieven. Met wat interpretatiemarge kan het hof van beroep daarmee toch vaststellen dat dit geen typische “handelsmethode” is, lijkt me. Of minstens dat de professionele “handelsverrichtingen” (figuurlijk) ondergeschikt zijn aan de bestemming voor socioculturele activiteiten.”

Afwezigheid van winstuitkering is zeker relevant als onderscheidend criterium, maar is het ook ‘voldoende’ om de gewenste duidelijkheid te scheppen, zowel voor de fiscale administratie en voor de IZW’s ? Zou het niet zinvol zijn er een kwalitatief onderscheidend criterium aan toe te voegen, dat aangeeft dat de instelling niet alleen belangeloos werkt, maar bovendien voor het maatschappelijk belang ?
Een sluitende definitie van doelstellingen en activiteiten die ‘van maatschappelijk belang’ zijn bestaat [nog] niet, maar er is inspiratie te halen bij de erkenningscriteria voor stichtingen van openbaar nut en voor het afleveren van fiscale attesten voor giften.

Ook wij blijven dit opvolgen.

Erik Todts, voorzitter Ethische Fondsenwerving (RE-EF) vzw