Legaten aan goed doel : tijd voor het nultarief

8 oktober 2019

Ondanks een verkilling van de maatschappij, snoeien mensen nog niet in hun giften aan goede doelen. Dat blijft hoopgevend. Steeds meer mensen nemen ook goede doelen op in hun testament.

België is echter een van de allerlaatste Europese landen die dit soort legaten belasten. Tegelijk werd tot nu toe patrimoniumplanning met ontwijking van rechten aangemoedigd dankzij het duolegaat. Volgens haar regeerakkoord wil de nieuwe Vlaamse regering hieraan een einde maken. Hiermee vervalt meteen een belangrijk argument tegen een nultarief voor schenkings- en successierechten.

In heel Europa zijn er slechts enkele landen die successie- en registratierechten aanrekenen voor verenigingen en stichtingen van maatschappelijk belang. In België variëren de successie- en schenkingsrechten voor goede doelen van gewest tot gewest tussen 7 en 8,5 procent (25% voor een beperkte groep in het Brussels Gewest). In totaal gaat het voor de drie gewesten samen om 55 à 60 miljoen euro geïnde successierechten per jaar, waarvan bijna de helft in Vlaanderen.

Het ‘duolegaat’ is een vorm van patrimoniumplanning die vaak toegepast wordt bij hoge successierechten voor verre verwantschap. Dankzij een onschuldig wetsartikel (Code, art. 64, al. 2), is het mogelijk om erfenisrechten legaal te omzeilen door een stichting of vzw in het legaat te betrekken. Ongeveer 15% van de inkomsten uit legaten voor het goede doel zijn het resultaat van duolegaten. In aantal vertegenwoordigen zij ongeveer 25% van alle wilsbeschikkingen voor vzw’s en stichtingen. Het goede doel ‘erft’ immers meestal de uitvoering en alle lasten van het legaat, in ruil voor een soms bescheiden restbedrag.

Duolegaten combineren met het nultarief was vanzelfsprekend niet echt verdedigbaar. Het nultarief zonder duolegaten zou het voordeel bieden van een zuivere en duidelijke formule. Voor de overheid zou het saldo van verlies en winst aan rechten niet enorm groot zijn. Voor sommige verenigingen zijn inkomsten uit wilsbeschikkingen evenwel van levensbelang. Die middelen zetten ze in voor concrete realisaties, in nauw contact met de mensen aan de basis. Dergelijke maatregel dient het algemeen belang en levert een maatschappelijk terugverdieneffect op.

In onze buurlanden Nederland, Duitsland, Frankrijk en in het Verenigd Koninkrijk is het nultarief van kracht. Door het te koppelen aan criteria van deugdelijk beheer, slaat de overheid twee vliegen in één klap: ze bevordert meer transparantie van de bestede middelen en ze stimuleert dat meer mensen verenigingen voor maatschappelijk belang opnemen in hun wilsbeschikking. Zo komen er extra middelen vrij waarmee de goede doelenorganisaties van deze wereld een betere plek kunnen maken om te leven.

Contact:
Geert Robberechts, algemeen secretaris 
Erik Todts, ondervoorzitter